Những cuốn sách hay nhất mình đọc trong 2023

Mà bạn có thể bổ sung vào tủ sách của riêng mình

Xin chào! Năm 2024 của bạn thế nào rồi?

Hôm trước, trong lúc "cải tổ" lại chiếc website của mình nhân dịp đầu năm, mình đã quyết định mở lại chuyên mục library (thư viện). Đây là một chuyên mục từng có trên website, nhưng xong (vì nhiều lý do) được mình ẩn đi, và giờ đã chính thức được công khai trở lại.

Chuyên mục này là nơi mình tổng hợp lại tất cả những cuốn sách hay mình từng đọc, có ý nghĩa đối với mình, bất kể thể loại, hình thức, và cấp độ.

"Mình nên đọc cuốn sách nào" có lẽ là một câu hỏi mình từng nhận được nhiều nhất. Nhưng mình thường không có câu trả lời, vì việc lựa chọn một cuốn sách phù hợp sẽ cần phải bắt nguồn từ nhu cầu đọc và năng lực đọc của mỗi người.

Vậy nên, việc tổng hợp lại một tủ sách, một chiếc "thư viện số" như vậy sẽ là cách tốt nhất để mọi người biết những cuốn sách nào đã… góp phần tạo nên Cosmic Writer của ngày hôm nay. Và sau đó, mọi người có thể tự đưa ra những sự đánh giá, chọn lọc, và quyết định của riêng mình.

Chia sẻ thêm một chút: 2023 là một năm mình đã không đọc được quá nhiều sách, nếu như so với những năm trước. Khi yêu cầu công việc của mình tăng lên, thời gian dành cho việc đọc sách cũng bị hạn chế hơn.

Nhưng đổi lại, mình có sự chọn lọc hơn, và chỉ dành thời gian đọc những cuốn thật sự giá trị.

Và khi nhìn lại, mình thấy có những cuốn sách sau đây là nổi bật nhất:

01. Flow: Dòng Chảy

Đây là một trong số những cuốn sách kinh điển trong ngành tâm lý học vào cuối thế kỷ 20. Và có lẽ không quá xa lạ với nhiều người.

Mihaly là một trong số những nhà tâm lý tiên phong của phong trào positive psychology (tâm lý học tích cực), với những nghiên cứu khoa học rất sâu về một cuộc đời hạnh phúc. Cụ thể, những nghiên cứu của Mihaly xoay quanh một khái niệm được gọi là "trạng thái dòng chảy" (hay "the flow state").

Trạng thái này là khi một người đạt đến một trải nghiệm thăng hoa của tinh thần, khi họ chìm đắm và nhập tâm vào một công việc nào đó một cách say mê và trong những điều kiện lý tưởng.

Những miêu tả về dòng chảy thường khiến chúng ta liên tưởng đến một trạng thái tâm linh hoặc biến đổi ý thức. Nhưng thực chất, nó là những khoảnh khắc năng suất và ý nghĩa nhất mà chúng ta ai cũng từng trải qua. Và nó là bí mật đằng sau những người xuất nhất trong các lĩnh vực, những người thành công với đam mê và được sống một cuộc đời hạnh phúc.

Thực chất, mình từng đọc “Flow” bản tiếng Anh vào năm 2021. Nhưng trong năm nay, mình quay lại đọc bản tiếng Việt và học được thêm rất nhiều từ những ý nghĩ và phân tích sâu sắc của tác giả.

Lý do mình đọc lại là để thực hiện chiếc video chia sẻ khái lược về “flow'“ trên kênh YouTube. Nếu như bạn chưa xem, có thể xem tại đây:

Mihaly không phải chỉ là một nhà tâm lý thuộc dạng “chữa lành” đơn thuần. Ông là một học giả cực kì uyên bác, với những hiểu biết sâu ở nhiều lĩnh vực, đặc biệt là tâm lý học và triết học. Tuy vậy, việc này cũng đồng nghĩa rằng cuốn sách này sẽ khá “khó nhằn” với những người mới, hoặc chưa quen với lối viết học thuật.

Bạn có thể đặt mua cuốn sách này tại đây.

Thể loại: tâm lý học

Tác giả: Mihaly Csikszentmihalyi

Độ khó: 4.5/5

Giá trị: 4.5/5

02. Tội ác và hình phạt

Well, đây sẽ là cuốn tiểu thuyết duy nhất có trong list này.

Có thể bạn chưa biết: mình không đọc nhiều tiểu thuyết. Mình thường bị lôi cuốn bởi lối suy tư nghị luận hơn là chìm vào những câu chuyện của trí tưởng tượng. Nhưng trong năm 2022, mình đã thử sức với một vài cuốn tiểu thuyết kinh điển, và đã thật sự choáng ngợp bởi cuốn “Anh em nhà Karamazov” bởi Fyodor Dostoevski, nhà đại văn hào Nga.

Mình từng review cuốn sách đó trên fanpage của mình.

Trong năm vừa rồi, mình tiếp tục tìm đọc thêm cuốn “Tội ác và hình phạt”, một cuốn tiểu thuyết kinh điển khác cũng bởi Dostoevski, và thậm chí là cuốn nổi tiếng nhất trong tủ sách của ông.

“Tội ác và hình phạt” xoay quanh câu chuyện của Raskolnikov, một chàng sinh viên nghèo với những tư tưởng sống khác thường, và những tranh đấu nội tâm đầy hỗn loạn của anh trước và sau khi anh gây ra một tội ác khó chấp nhận.

Vẫn là ngòi bút hiện sinh của một bậc thầy, vẫn là những áng văn chương kinh điển chạm đến nơi sâu thẳm nhất của nội tâm… nhưng câu chuyện của “tội ác và hình phạt” đã thật sự thử thách mình. Chủ đề của câu chuyện khá nặng nề, và thậm chí có phần… kinh dị (mình chỉ đang cường điệu hóa thôi), giống như việc mắc kẹt trong một chiếc hang tối chỉ với một chút ánh sáng le lói và huyền ảo ở tít xa.

Nhưng câu chuyện của “tội ác và hình phạt” vẫn gợi lên cho mình những suy nghĩ sâu hơn về cuộc sống, về lý tưởng, về đạo đức, về những mâu thuẫn đúng-sai trong lương tâm mỗi người, từ những người (được xem là) cao quý nhất cho đến thấp hèn nhất.

Cuốn sách nhìn chung không dễ đọc. Nhưng lời văn của Fyodor Dostoevski luôn là thứ ma thuật khiến mình cảm thấy không muốn và không thể dừng lại. Phía sau những nỗi đau và những quằn quại của một kiếp người, luôn là một chút tia sáng của hy vọng, của lòng cảm thông ấm áp, và của niềm tin yêu cuộc sống sâu sắc và mãnh liệt.

Hãy đọc cuốn sách này nếu như bạn có kinh nghiệm đọc tiểu thuyết tâm lý, và muốn thử thách bản thân với câu chuyện của một người Nga thế kỷ 19.

Bạn có thể đặt mua cuốn sách này tại đây.

Thể loại: văn học kinh điển, tâm lý, trinh thám

Tác giả: Fyodor Dostoevski

Độ khó: 4.5/5

Giá trị: 4/5

03. Suy tưởng

Trong lịch sử loài người, đây có lẽ là cuốn sách duy nhất thuộc thể loại của nó.

Đây không phải là một cuốn sách được viết để xuất bản cho đại chúng. Cũng không phải một cuốn nhật ký ghi chép lại các sự kiện hàng ngày, hay những suy nghĩ vu vơ. Mà đó là những lời đối thoại nội tâm, những “bài thực hành tâm linh” (theo lời của Pierre Hadot), những sự căn dặn được tự gửi đến mình bởi một nhân vật có-một-không-hai trong lịch sử, một vị hoàng đế quyền lực nhất thế giới, kiêm một triết gia lừng lẫy của chủ nghĩa khắc kỷ: Marcus Aurelius

“Suy tưởng” là một cuốn sách từng có ảnh hưởng sâu sắc đến mình, và đã dẫn mình biết đến chủ nghĩa khắc kỷ, kể từ lần đầu mình đọc nó vào năm 2018. Sau 5 năm, mình đọc lại “suy tưởng” (lần này là bản dịch tiếng Việt được xuất bản bởi Spiderum), và một lần nữa được cảm nhận một cách sâu sắc hơn những bài học mà trước đây mình chưa đủ vốn sống để cảm nhận.

Sự nghiêm khắc, chính trực, trách nhiệm, và chân thành… là những gì mình cảm nhận được từ cuốn sách này, thứ phản chiếu lại một cách trung thực nhất đời sống nội tâm của Marcus Aurelius. Cho dù ở vị trí đỉnh cao nhất của quyền lực, việc đó không làm ảnh hưởng hay tha hóa con người ông. Đối với mình, đó là một hình mẫu lớn về nhân cách.

Cách đây không lâu, mình có thực hiện một video trên Youtube để đúc kết lại những bài học mình đã rút ra từ cuốn sách này:

Bạn có thể đặt mua cuốn sách này tại đây.

Thể loại: triết học kinh điển, nhật ký

Tác giả: Marcus Aurelius

Độ khó: 4/5

Giá trị: 4.5/5

04. Ultralearning: học siêu tốc

“Ultralearning” của Scott Young có lẽ là cuốn sách… nhẹ nhàng và dễ đọc nhất trong danh sách này.

Cuốn sách bàn đến các phương pháp và chiến lược để bạn có thể “học siêu tốc” bất kì một chủ đề gì, nghĩa là nhanh chóng làm chủ một lĩnh vực, một kiến thức, một kỹ năng nào đó… với một hướng tiếp cận thông minh.

Bản thân mình thấy những lập luận của Scott Young chưa đủ sâu như những gì mình thích đọc, nhưng những phương pháp mà cuốn sách mang lại vẫn có những ý nghĩa rất lớn, và cũng đang hỗ trợ mình trong việc học những kỹ năng mới.

Nhìn chung, nếu như bạn đang bắt đầu hành trình phát triển bản thân, và đang muốn “học cách để học”, cuốn sách này sẽ là một xuất phát điểm vô cùng lý tưởng.

Bạn có thể đặt mua cuốn sách này tại đây.

Thể loại: khoa học thường thức

Tác giả: Scott Young

Độ khó: 3/5

Giá trị: 3.5/5

05. Range: hiểu sâu biết rộng, kiểu gì cũng thắng

Nếu như bạn chưa từng được nghe qua về những khái niệm như “tổng quát viên” (generalist), "người đa tiềm năng” (multi-potentialite hay polymath), thì hãy để cuốn sách này giới thiệu đến bạn.

Đây là một chiến lược phát triển kỹ năng có thể nói là đi ngược lại với quan niệm phổ biến về việc “chuyên môn hóa” sớm (tập trung vào phát triển duy nhất một kỹ năng đến độ trở thành chuyên gia), thay vào đó chúng ta có thể phát triển đa dạng các kỹ năng, thử sức ở nhiều lĩnh vực khác nhau, và chuyên môn hóa muộn hơn.

Việc này sẽ giúp chúng ta có những góc nhìn đa chiều và sáng tạo, có thể mang lại những giá trị hoàn toàn độc nhất, được khai phá những khả năng tiềm ẩn của mình, và mở ra nhiều cơ hội phát triển sự nghiệp trong tương lai.

Chiến lược này thậm chí còn càng trở nên quan trọng hơn trong kỷ nguyên kỹ thuật số, vốn đang có những sự thay đổi và phát triển nhanh chóng trong bối cảnh công nghệ A.I đang định nghĩa lại “luật chơi” ở nhiều lĩnh vực.

Trong cuốn sách “Range: hiểu sâu biết rộng, kiểu gì cũng thắng”, tác giả David Epstein sẽ đưa ra cho bạn những lập luận hết sức thuyết phục, dựa trên rất nhiều những dẫn chứng khoa học, những hình mẫu từ lịch sử… Có thể nói, cuốn sách chưa đựng rất nhiều kiến thức so với một cuốn sách khoa học thường thức đơn thuần.

Và mình, một người học nhiều kỹ năng, cũng là một người tự xem mình là một “polymath”, mình cảm thấy rất đồng quan điểm với những gì mà Epstein đề xuất.

Bạn có thể đặt mua cuốn sách này tại đây.

Thể loại: khoa học thường thức

Tác giả: David Epstein

Độ khó: 4/5

Giá trị: 4/5

06. Naval Ravikant: để thịnh vượng và hạnh phúc

Và cuối cùng, cuốn sách mình highly recommend cho những ai đang muốn hướng đến một cuộc sống khỏe mạnh, thành công, và hạnh phúc.

Naval Ravikant vốn không phải là một tác giả sách. Ông là một doanh nhân, một nhà đầu tư người Ấn Độ rất thành công tại Silicon Valley (thung lũng công nghệ tại Mỹ), và (được cho là) có tổng tài sản lên đến 65 triệu đô-la.

Bên cạnh kinh doanh và công nghệ, Naval còn là một người quan tâm đến triết học, và có những tư tưởng rất khôn ngoan về cuộc sống. Những bài học được ghi chép lại trong cuốn sách này, thực chất đến từ podcast của ông, một podcast mà mình rất yêu thích và đã nhận được rất nhiều giá trị.

Không có nhiều người mà mình cảm thấy ngưỡng mộ và học hỏi được nhiều đến vậy. Những sự thành công mà Naval có được, như bạn sẽ thấy, là kết quả tất yếu của những nguyên tắc, những tư duy rất độc đáo mà sâu sắc của ông.

Cuốn sách này cũng không có những sự khoe khoang thành công hay kể câu chuyện đời tư truyền cảm hứng… mà thuần túy là những suy nghĩ rất thực tế, những chiến lược, những triết lý mà ai cũng có thể hiểu và sống theo, từ đó tạo dựng cho mình một cuộc đời thịnh vượng và viên mãn.

Bạn có thể đặt mua cuốn sách này tại đây.

Thể loại: triết học học thường thức

Tác giả: Eric Jorgenson

Độ khó: 3.5/5

Giá trị: 4.5/5